Adaptogeny – ich stosowanie to moda czy konieczność?

Żyjemy w ciągłym pośpiechu. Wyczerpująca praca zawodowa, obowiązki domowe, goniące terminy… Wszystko to sprawia, że często czujemy się przemęczeni, przytłoczeni obowiązkami, wypaleni zawodowo. Wszechobecny stres rujnuje nasze zdrowie – powoduje podwyższenie ciśnienia krwi, bezsenność, zaburzenia łaknienia… Zanieczyszczenie środowiska także nie poprawia naszego samopoczucia. Smog, hałas, spaliny samochodów to codzienność, zwłaszcza mieszkańców dużych miast. Czy możemy się przed tym chronić? Ostatnio coraz większą popularność zyskują adaptogeny. Pojawia się pytanie: Adaptogeny to tylko chwilowa moda, czy konieczność?

 

Zapomniana wiedza

 

Wydaje nam się, że to dopiero nasze pokolenie jest tym, które ma problemy ze sprostaniem wymogom współczesnego mu świata. Jednak ludzie od tysiącleci stosowali różne rośliny, aby zapewnić sobie siłę, sprawność i wytrzymałość. Wojownik szykujący się do walki, myśliwy polujący na grubego zwierza, kobieta obarczona licznymi domowymi obowiązkami – wszyscy szukali wsparcia w świecie natury. W tradycji ustnej i w zapiskach zielarzy pojawiają się „magiczne” zioła. Zioła te zapewniały kobietom płodność, mężczyznom siłę byka i odwagę godną herosa, a wszystkim – jasność umysłu. Takie „boskie” rośliny znali Indianie zamieszkującym obie Ameryki, rdzenni mieszkańcy Afryki czy ludy syberyjskie. Najstarsze zapiski dotyczące tego typu ziół pochodzą z Chin, Indii i Mezopotamii. Niektóre z tych roślin uznawano za święte. Przygotowywane z nich ekstrakty często przeznaczano jedynie dla elit: władców oraz najwyższych urzędników państwowych i ich rodzin.

Wiedza o ziołach posiadających wyjątkowe właściwości przetrwała do dziś, choć nie przypisujemy już im mocy boskich ani magicznych.

W drugiej połowie XX wieku zainteresowali się nimi naukowcy z ZSRR, którzy poszukiwali bezpiecznych substancji, wzmacniających naturalną wytrzymałość człowieka. Nazwano je adaptogenami, gdyż pomagały adaptować organizm w często skrajnie nieprzyjaznym środowisku. Badania okazały się na tyle obiecujące, że adaptogeny oficjalnie zarekomendowano jako suplementy dla kosmonautów. NASA również prowadziła skuteczne badania roślin o takich właściwościach. Po odtajnieniu w 1991 roku wyników badań uczonych rosyjskich oficjalnie potwierdzono, że są one stosowane podczas przygotowywania załóg i w trakcie lotów kosmicznych.

 

Adaptogeny a sport

 

Drugą grupą ludzi, narażonych na duże przeciążenia organizmu i silny stres, są sportowcy. Kontrole antydopingowe są – na szczęście – coraz bardziej skuteczne i eliminują stosowanie szkodliwych dla zdrowia środków dopingujących. Jednak adaptogeny to coś zupełnie innego. Systematycznie stosowane, nie tylko poprawiają ogólną kondycję i wytrzymałość ciała, ale usprawniają też regenerację organizmu. Ponadto pozwalają znacznie szybciej odzyskać siły po wzmożonym wysiłku. Wspomagają odporność psychiczną i wytrzymałość na stres, pomagają zachować jasność umysłu w trudnych sytuacjach. Nic więc dziwnego, że odkąd rozpoczęto poważne badania nad adaptogenami w ZSRR i USA, to właśnie przedstawiciele tych dwóch krajów zaczęli zdobywać najwięcej medali na olimpiadach!

 

Cechy adaptogenów

Według definicji, adaptogeny to nietoksyczne rośliny, charakteryzujące się specyficznym wpływem na ludzkie ciało i umysł. Nadrzędną właściwością wszystkich adaptogenów jest niwelowanie skutków stresu oraz adaptacja organizmu do niesprzyjających warunków zewnętrznych.

Adaptogeny:

• Wspomagają naturalną odporność organizmu.
• Są antyoksydantami, chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Oznacza to wystąpienie większej ilości wolnych rodników tlenowych ponad tę, którą organizm jest w stanie zneutralizować.
• Zmniejszają negatywny wpływ czynników zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenie powietrza i wody czy niewłaściwa dieta, oparta na wysoko przetworzonej żywności.
• Wspierają prawidłową gospodarkę hormonalną organizmu, łagodząc gwałtowne zmiany hormonalne wywołane np. przekwitaniem.
• Wspomagają detoksykację organizmu, pozytywnie wpływając na funkcjonowanie wątroby, głównego narządu odpowiedzialnego za metabolizm składników dostarczanych z pożywieniem i rozkład wielu toksycznych substancji (np. alkoholu czy leków).
• Wykazują pozytywny wpływ na przekaźnictwo nerwowe zarówno centralnego, jak i obwodowego układu nerwowego, co oznacza sprawne myślenie i szybkość reakcji, także w sytuacjach stresujących.
• Pomagają poprawić kondycję, zwiększyć wytrzymałość na obciążenia fizyczne. W efekcie organizm jest zdolny zarówno do długofalowego wysiłku (np. wytężonej pracy), jak i nagłego zrywu (np. biegu) bez nadmiernego zmęczenia.
• Dzięki wszechstronnemu dobroczynnemu wpływowi na cały organizm wspomagają proces rekonwalescencji po chorobie.
• Nie wywołują skutków ubocznych choć – jak w przypadku stosowania wszelkich substancji ziołowych – nie należy przekraczać zalecanych dawek.

 

Znane adaptogeny

 

Żeń-szeń

jest stosowany w tradycyjnym ziołolecznictwie Dalekiego Wschodu od ponad 4000 lat jako panaceum na prawie wszystkie dolegliwości. Dzięki współczesnym badaniom wiemy, że swoje działanie prozdrowotne zawdzięcza zawartym w nim substancjom aktywnym, tzw. ginsenozydom. Zwiększają one zdolność zawartej w krwi hemoglobiny do przyłączania tlenu, co skutkuje dobrym dotlenieniem wszystkich organów. Wpływa to także na lepszą pracę mózgu, a więc sprawną pamięć i zdolność uczenia się oraz utrzymanie koncentracji. Ginsenozydy pobudzają ponadto układ immunologiczny, przez co wzrasta odporność organizmu i skraca czas rekonwalescencji. Dzięki swym właściwościom żeń-szeń wspomaga pracę serca, pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu oraz cukru we krwi, bywa więc stosowany w profilaktyce zaburzeń krążenia i cukrzycy. Tradycyjnie stosowano żeń-szeń na podnoszenie libido oraz poprawę potencji. To także potwierdzono naukowo – ginsenozydy wspomagają rozkurcz naczyń krwionośnych, dzięki czemu poprawiają erekcję. Współcześnie żeń-szeń polecany jest głównie osobom obciążonym wyczerpującą pracą umysłową, narażonym na stres, o osłabionej odporności oraz rekonwalescentom po przebytych chorobach i zabiegach chirurgicznych.

Polecamy: Korean Ginseng Star, Halo Lovseen, Immunity Star, Regemax Star, Bounty Star, DuoLife Dzień

 

Cordyceps

to grzyb rosnący w górach Tybetu na wysokościach powyżej 3500 m n.p.m. Legenda głosi, że został odkryty 2000 lat temu przez pasterzy jaków. Zwierzęta wypasane na terenach występowania cordycepsu były zdrowsze i silniejsze od innych, więc i ludzie zaczęli stosować ten grzyb dla wsparcia własnej wytrzymałości. Przez wiele setek lat właściwości cordycepsu były pilnie strzeżoną chińską tajemnicą.  Ujawniono ją światu dopiero w 1992 roku podczas Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie, kiedy to liczni sportowcy z Chin zaczęli odnosić zwycięstwa i zajmować najwyższe lokaty w wielu dyscyplinach, zwłaszcza w lekkiej atletyce. Okazało się, że za ich sukces w znacznym stopniu odpowiada suplementacja cordycepsem.

Badania naukowe potwierdziły, że cordyceps silnie wspiera aktywność komórek odpornościowych organizmu, wspomaga prawidłowe krążenie, utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu i cukru we krwi oraz łagodzi reakcje alergiczne. Może być stosowany w profilaktyce przeciwnowotworowej. Wspierając pracę nerek i wątroby przyczynia się do usuwania toksyn z organizmu. Działa jak naturalny antydepresant, pomaga łagodzić problemy okresu przekwitania – jest więc odpowiedni dla osób w średnim i starszym wieku. Zaobserwowano, że podnosi libido – bywa więc żartobliwie nazywany himalajską viagrą.

Polecamy: Cordyceps Star, Gold Star

 

Gotu kola (wąkrota azjatycka, Centella asiatica)

jest od tysięcy lat stosowana w ziołolecznictwie Indii. Ajurweda przedstawia gotu kolę jako roślinę o właściwościach rewitalizujących i spowalniających procesy starzenia się organizmu. Współczesne badania potwierdziły, że wpływa ona pozytywnie na funkcjonowanie układu nerwowego – wspiera pamięć i proces zapamiętywania, pomaga utrzymać koncentrację i zachować jasność umysłu, łagodzi skutki stresu. Ponadto, stosowana regularnie, wywiera korzystny wpływ na układ krążenia, zarówno obwodowego, jak i mózgowego, co ułatwia dotlenienie wszystkich organów. Substancje aktywne zawarte w gotu koli stymulują komórki tkanki łącznej do produkcji kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego, dzięki czemu skóra staje się jędrniejsza i bardziej gładka oraz wykazuje mniejszą skłonność do podrażnień i wyprysków. Ta właściwość powoduje, że ekstrakty wąkroty są stosowane w preparatach pielęgnacyjnych wspomagających regenerację odleżyn, zmniejszających cellulit, wygładzających blizny czy łagodzących żylaki.  Gotu kola pojawia się także często jako składnik kosmetyków, zwłaszcza kremów przeciwzmarszczkowych oraz redukujących cienie pod oczami. Jako suplement diety jest polecana przede wszystkim seniorom oraz osobom intensywnie pracującym umysłowo i narażonym na stres – menedżerom, studentom, naukowcom.

Polecamy: Gotu Kola Star, DuoLife ProStik, DuoLife ProSlimer

 

Różeniec górski (Rhodiola rosea)

bywa nazywany także złotym korzeniem, arktycznym korzeniem lub korzeniem pachnącym różą.  Występuje na dużych wysokościach arktycznych terenów Europy i Azji i był tradycyjnie stosowany przez ludy Syberii. Reszta świata dowiedziała się o jego istnieniu dzięki radzieckim naukowcom, którzy zbadali pozytywny wpływ różeńca na ludzki organizm. Dziś wiemy, że ekstrakt z tej niepozornej rośliny pozytywnie wpływa na układ nerwowy. Wspiera pamięć i zdolność uczenia się, także wśród osób starszych i w sytuacjach stresujących. Skutecznie łagodzi objawy stresu i depresji, pomaga zwiększyć uwagę i wydłuża czas skupienia w zadaniach wymagających koncentracji. Poprawia nastrój, łagodzi niepokój i działa uspokajająco. Polepsza jakość snu, zapobiegając bezsenności.  Różeniec górski pomaga także wzmocnić wytrzymałość fizyczną organizmu, zarówno w przypadku nagłego, krótkotrwałego wysiłku, jak i długotrwałych czynności męczących mięśnie. Korzystnie wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi.

Polecamy: Dynaforstabs, Dynaforsis

Podane przykłady to dalece niepełna lista godnych polecenia adaptogenów. Opis ich właściwości może jednak pomóc odpowiedzieć sobie na pytanie, czy adaptogeny to moda czy konieczność. Czy ich popularność umożliwi skuteczne i bezpieczne rozwiązanie wielu problemów. Współczesny świat stawia przed nami coraz wyższe wymagania. Czujemy większe obciążenie psychiczne i fizyczne, coraz częściej narzekamy na stres i przemęczenie. W tej sytuacji warto skorzystać z wielowiekowej mądrości – popartej badaniami naukowymi – i wesprzeć swój organizm odpowiednim adaptogenem.